1. Tìm hiểu về nguyên nhân gây thiếu máu não:
Động mạch cảnh là động mạch lớn nhất cấp máu cho não, từ trong lồng ngực đi lên dọc hai bên cổ để vào trong hộp sọ, nên có hai phần là ngoài sọ và trong sọ.
Bệnh hẹp động mạch cảnh là tình trạng lòng động mạch cảnh bị hẹp lại do mảng vữa xơ phát triển dầy lên từ thành mạch, làm giảm lưu lượng dòng máu não. Mảng vữa xơ có thể gây nên huyết khối tắc mạch tại chỗ hoặc di chuyển gây tắc mạch não.
Nếu bệnh nhân có triệu chứng như đột ngột bị yếu, tê bì nửa mặt, nửa người hoặc chỉ một bên tay/chân, khó nói hoặc không nói được, mất thị lực một bên… sau vài phút đến vài giờ thì hết và hồi phục hoàn toàn; nhưng cũng có thể không hồi phục… nhiều khả năng bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh (động mạch cấp máu não), thể hiện bằng cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc nặng hơn là nhồi máu não!
Đột quỵ nhồi máu não: Là tình trạng tế bào não bị chết do dòng máu nuôi não bị tắc đột ngột và không hồi phục lưu thông trong vòng 6 – 8 giờ. Triệu chứng thần kinh khi bị nhồi máu não phụ thuộc vào vị trí, kích thước động mạch bị tắc như đột ngột hôn mê, lú lẫn, chậm chạp, nhưng có thể ý thức vẫn bình thường, kèm theo hoặc không kèm theo kích thích vật vã, liệt nửa mặt (méo miệng, uống nước bị rớt ra ngoài…), liệt nửa người (bị rơi đồ vật đang cầm trên tay, bị ngã khi đang đi đứng), nói khó hoặc không nói được…
Cơn thiếu máu não thoáng qua: Là tình trạng thiếu máu não gây ra các triệu chứng tương tự như đột quỵ nhồi máu não, nhưng hồi phục nhanh và hoàn toàn sau vài phút, vài giờ và không quá 24 giờ. Đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nặng có thể xảy ra trong tương lai gần ở khoảng 30 – 40% số bệnh. Chính vì vậy, bệnh nhân và gia đình bệnh nhân không được bỏ qua triệu chứng này (kể cả đã hồi phục hoàn toàn), cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện để chẩn đoán xác định và can thiệp điều trị kịp thời, không bỏ lỡ cơ hội cứu sống bệnh nhân và phục hồi nhanh các triệu chứng thần kinh.
Đau đầu
90% các trường hợp bị thiếu máu não gặp triệu chứng này.
Cơn đau ban đầu chỉ xuất hiện ở một vùng cố định rồi nhanh chóng lan ra khắp đầu. Người bệnh luôn có cảm giác như đang “đeo đá trên đầu” vì đầu lúc nào cũng nặng trịch. Động não hay tập trung làm việc trở nên cực kỳ khó khăn với những người bị thiếu máu não.
Hoa mắt, chóng mặt
Người bị bệnh thiếu máu não thường xuyên cảm thấy choáng váng.
Nhiều người bệnh, đặc biệt là người cao tuổi bị ngã ra đằng sau vì cơn hoa mắt, chóng mặt “ập” đến đột ngột, đặc biệt là khi đứng dậy sau một khoảng thời gian ngồi liên tục.
Cơn chóng mặt kèm theo hoa mắt thường khiến mọi vật xung quanh người bệnh bỗng nhiên “nhòe đi” và họ dễ dàng bị mất thăng bằng.
Mất ngủ
Khi lượng máu lên não không đủ sẽ dẫn đến mất ngủ.
Người bệnh phải “chống chọi” với những giấc ngủ chập chờn và thường xuyên gặp ác mộng.
Mất ngủ kéo theo hàng loạt những hệ quả nghiêm trọng khác như không thể tập trung, hay quên, dễ cáu gắt và chán nản.
Tê mỏi chân tay
Đây là dấu hiệu khá thường thấy ở bệnh thiếu máu não.
Các đầu ngón tay của bệnh nhân thường xuyên bị tê cứng. Thậm chí, nhiều bệnh nhân còn nhức mỏi toàn thân gây nhiều bất tiện trong sinh hoạt.
Đau đầu là triệu chứng hay gặp và xuất hiện sớm trong bệnh thiếu máu não. Bệnh nhân bị nhức một bên đầu rồi lan ra khắp đầu và có cảm giác căng nặng trong đầu.
Nếu không được điều trị, cơn đau có thể kéo dài và gây nhiều nguy hại khác cho sức khoẻ, như trầm cảm, đột quỵ, suy thoái võng mạc, mất thị lực và mù vĩnh viễn.
Đau đầu là triệu chứng gây khó chịu nhất đối với người bệnh thiếu máu não. Cơn đau kéo dài khoảng 10-15 phút hoặc vài tiếng đồng hồ khiến cho người bệnh mất tập trung trong công việc và thường hay cáu gắt, bực bội. Tình trạng đau đầu diễn ra thường xuyên, nhất là khi phải đi tàu xe đường dài, suy nghĩ nhiều hoặc khi mới ngủ dậy.
Đặc biệt là khi trời nắng nóng, cơn đau đầu gia tăng cả về cường độ lẫn tần suất. Thời tiết nắng nóng làm cho cơ thể bạn bị mệt mỏi cộng với tình trạng mất nước và điện giải làm cho lưu lượng máu trong cơ thể giảm sút, dễ dẫn đến thiếu máu não.
Nguyên nhân cơn đau đầu do thiếu máu não?
Các nghiên cứu gần đây chỉ ra gốc tự do là một trong những tác nhân nguy hiểm nhất làm khởi phát tình trạng thiếu máu não, gây ra những cơn đau đầu dữ dội.
Tại não, gốc tự do sinh ra liên tục tấn công vào các tế bào nội mạc mạch máu thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, làm hẹp lòng động mạch cản trở máu dẫn oxy về nuôi não.
Bên cạnh đó, gốc tự do và các hóa chất trung gian sinh ra trong quá trình chuyển hóa ở não làm gia tăng hoạt động bạch cầu, khởi phát quá trình viêm, sản sinh chất gây giãn mạch làm tổn thương nội mạc mạch máu, gây ra những cơn đau đầu.
Cắt cơn đau đầu do thiếu máu não bằng cách nào?
Có nên dùng thuốc giảm đau?
Đối với tình trạng đau đầu do thiếu máu não, do cơn đau quá dữ dội, nhiều người đã tìm đến thuốc giảm đau. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo rằng: không nên lạm dụng thuốc giảm đau đối với cơn đau đầu đặc biệt là đau đầu do thiếu máu não.
Dù có thể cắt cơn đau đầu do thiếu máu não ngay lập tức nhưng nếu sử dụng thuốc giảm đau trong thời gian dài sẽ gây ức chế thần kinh. Điều này sẽ làm cho việc điều trị thiếu máu não khó khăn hơn và làm nảy sinh nguy cơ mắc nhiều chứng bệnh khác.
Phòng ngừa và điều trị bằng cách xây dựng lối sống thật khoa học.
Về chế độ dinh dưỡng, cần cung cấp đầy đủ các nguyên liệu tạo máu như ưu tiên bổ sung các nguyên tố vi lượng protein, vitamin, sắt, thường xuyên bổ sung rau xanh, trái cây…
Đồng thời, duy trì thói quen vận động mỗi ngày với các môn thể thao yêu thích, ưu tiên các môn nhẹ nhàng, vận động toàn thân như yoga, đi bộ, bơi lội, dưỡng sinh….
Trong cuộc sống hằng ngày, bạn nên tránh xúc động mạnh, tránh căng thẳng thần kinh, nên duy trì giấc ngủ đảm bảo 7 – 9 giờ/ngày.
Thường xuyên vận động giúp hỗ trợ máu lưu thông lên não, từ đó giúp giảm các cơn đau đau do thiếu máu não hiệu quả
Việc bổ sung các chất chống gốc tự do gần đây đã được các nhà khoa học khuyến cáo nhằm ngăn ngừa và giảm thiểu các cơn đau đầu. Các chất chống gốc tự do giúp hạn chế sản sinh các chất giãn mạch, giảm phản ứng viêm, bảo vệ thành mạch máu, khơi thông dòng máu cho não.
Mặt khác, các chất chống gốc tự do còn có khả năng vượt qua hàng rào máu não, kích hoạt các men bảo vệ não như Catalase và Superoxide dismutase... Các men này có nhiệm vụ giữ cho các tế bào thần kinh không bị vô hiệu hóa trước sự tấn công của các gốc tự do, kích thích sự hoạt động của các tín hiệu thần kinh trong não và cải thiện đáng kể các triệu chứng đau đầu.
Chăm sóc giấc ngủ để giảm thiểu nguy cơ đột qụy não:
Giấc ngủ là hoạt động sinh lý quan trọng, giúp cơ thể nghỉ ngơi và sức khỏe hồi phục. Vì vậy, nếu mắc phải tình trạng rối loạn giấc ngủ, mất ngủ sẽ làm giảm hiệu suất công việc, giảm tập trung, gây nhiều phiền toái đến công việc, cuộc sống. Bên cạnh đó, mất ngủ còn kéo theo hàng loạt nguy cơ cho sức khỏe như suy giảm trí nhớ, cao huyết áp, đột quỵ (tai biến mạch máu não)…
Tình trạng “sống chung” với mất ngủ đã trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại khi nhiều người phải “quay cuồng” trong những mối lo toan cho cuộc sống, công việc... Tại các phòng khám chuyên khoa thần kinh, tỷ lệ bệnh nhân mất ngủ ngày càng tăng cao.
Một vài đêm trằn trọc không được khắc phục dễ chuyển thành mất ngủ mãn tính với thời gian mất ngủ ít nhất 3 lần trong một tuần hoặc lâu hơn. Những biểu hiện như trên rất thường gặp ở người bị mất ngủ được xem là hội chứng rối loạn tâm trạng và khó khăn về nhận thức như mệt mỏi, mất hứng thú, trầm cảm nhẹ và lo âu, khó tập trung trong công việc và gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề của cuộc sống thường.
Theo các nghiên cứu khoa học mới đây, mất ngủ mãn tính được xem là stress kinh niên của cơ thể gây tổn thương não thông qua kích thích tạo ra nhiều gốc tự do dưới tác động của căng thẳng, áp lực quá mức làm tăng hoạt động cơ thể, tăng tiêu thụ oxy và năng lượng. Gốc tự do này thặng dư mất kiểm soát sẽ tấn công vào tất cả các cơ quan trong cơ thể, tập trung nhất ở những nơi tiêu thụ nhiều oxy, đặc biệt là tế bào não, các mạch máu não, thúc đẩy sự hình thành mảng xơ vữa và cục huyết khối, cản trở dòng máu vận chuyển oxy lên não gây ra những rối loạn cho cơ thể; khiến vùng chi phối giấc ngủ bị trục trặc, các truyền dẫn thần kinh bị gián đoạn gây khó ngủ, rối loạn giấc ngủ.
Mất ngủ mãn tính đặc biệt nguy hiểm khi tần suất dày lên và thời gian ngủ ít đi. Công bố của các nhà khoa học ĐH Y khoa Icahn (ISM) tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Cao huyết áp Mỹ, những người ngủ dưới 5 tiếng mỗi đêm thì nguy cơ đột quỵ tăng tới 83% so với nhóm người ngủ đủ 7-8 giờ/ngày. Ngoài ra, mất ngủ triền miên còn thúc đẩy các vấn đề tăng huyết áp, tim mạch, ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng nhận thức của não bộ, tăng nguy cơ suy giảm trí nhớ, Alzheimer…
Một giấc ngủ ngon là giấc ngủ hoàn toàn tự nhiên hay còn gọi là giấc ngủ sinh lý và được đánh giá bởi nhiều tiêu chí như: dễ đi vào giấc ngủ, ngủ sâu giấc, sáng dậy tỉnh táo...
“Cưỡng ép” giấc ngủ bằng các thuốc an thần chỉ mang tính tạm thời, không giải quyết được tận gốc vấn đề mất ngủ. Hơn nữa, lạm dụng thuốc an thần còn ẩn chứa nhiều nguy hại cho sức khỏe: suy thận, gan, trầm cảm… Thậm chí gây tác dụng ngược là phụ thuộc thuốc, làm mất cơ chế kiểm soát giấc ngủ tự nhiên, khiến mất ngủ càng trầm trọng. Do đó, cơ thể rất cần giấc ngủ ngon phù hợp sinh lý và tạo cảm giác khỏe khoắn khi thức dậy.
Để có giấc ngủ ngon đúng cơ chế sinh lý và thức dậy thoải mái, trước hết, cần giải tỏa căng thẳng, stress trong cuộc sống.
Mỗi người cần có chiến lược dài hạn quản lý giấc ngủ với việc tuân thủ quy tắc “vệ sinh” giấc ngủ:
Chống gốc tự do để ngừa thiếu máu não:
Gần đây, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng nguyên nhân gây nên thiếu máu não là do sự tăng sinh quá mức của gốc tự do dưới tác động của căng thẳng, stress làm tăng hoạt động cơ thể, tăng tiêu thụ oxy và năng lượng.
Gốc tự do gây tổn thương thành mạch hình thành các mảng xơ vữa động mạch làm hẹp lòng động mạch dẫn đến thiếu máu cung cấp cho não và nặng hơn có thể hình gây ra tình trạng tai biến mạch máu não.
Với những tác hại không ngừng của gốc tự do lên sức khỏe con người, các nhà khoa học đã khuyến cáo cần quan tâm, ngăn chặn và giảm thiểu các nguồn sinh gốc tự do như: căng thẳng tâm lý, thiếu dinh dưỡng, ô nhiễm môi trường, rượu bia, khói thuốc lá, chấn thương, nhiễm khuẩn, nhiễm phóng xạ...
Đồng thời, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, người bệnh cần bổ sung các chất để trung hòa gốc tự do.
Gốc tự do tấn công gây tổn thương thành mạch:
Các chuyên gia cũng khuyên rằng người thiếu máu não nên xây dựng thói quen ăn uống một cách khoa học để cung cấp đầy đủ các nguyên liệu tạo máu như ưu tiên bổ sung các nguyên tố vi lượng protein, vitamin, sắt.
Người bệnh nên ăn thêm một lượng thích hợp các loại thịt, gan, trứng, sữa, vừng...
Bệnh nhân thiếu máu não không nên uống rượu, cà phê, trà đặc, hút thuốc...
Thường xuyên tập luyện thể thao để có một tinh thần thư giãn thoải mái là hoạt động rất hữu ích với những người thiếu máu não.
Duy trì lối sống lạc quan, yêu đời, suy nghĩ tích cực cũng là cách giúp mỗi người tránh khỏi căng thẳng trong cuộc sống – nguồn gốc sản sinh gốc tự do gây hại cho não bộ.
Facebook
Twitter